حاملگی زنان

بارداری یکی از نعمت هایی است که سختی آن بر دوش زنان قرار داده شده است. 
 

 توان فرزند آوری از اساسی ترین و سرنوشت سازترین ویژگی های بیولوژیکی زن است که باعث بقای نسل آدمی می شود و در فرآیندی معجزه آسا از سلول واحد، نوزادی با هزاران میلیون سلول پدید می آورد. حاملگی، مظهر خودشکوفایی و هویت زن و نوعی احساس توانایی و قدرت بی بدیل برای اوست. از آنجا که تولید مثل، ارضای حس جاودانگی است، زن با باردار شدن و فرزند آوردن، احساس تمامیت و کمال می کند همچون آفرینشگری استاد، از آنچه ناچیز و ضعیف می نماید، با شیره جان، و مراقبتی ویژه، دلاوری پیل تن، اندیشوری قدرتمند، شاعری خوش ذوق، ادیبی برومند و فرهیخته، هنرمندی خلاق، فقیهی جامع، پزشکی ماهر، مهندسی مخترع، خدمتگزاری صدیق و در یک کلام، انسانی کوشا و مسئول پدید می آورد.
 
به راستی این توانمندی موهبتی بزرگ است که به زن، این فرشته آسمانی داده شده است و مرد برای همیشه از آن محروم و بی نصیب می ماند. از این روست که هرکس زن و امتیاز او را نفی کند خود را به هیچ انگاشته و مایه نسل بنی آدم را پاس نداشته است زیرا هر مردی، در هر درجه ای از بزرگی و ارجمندی که باشد، از خون زن هستی می گیرد، با عصاره حیات او تغذیه می شود و در دستان پر محبت و نوازشگر او و پرستاری ایثارگونه اش دوران ضعف و ناتوانی را پشت سر می نهد و رشد می کند.
 

باری، زن با آماده سازی رحم، جایگاهی مطمئن برای رشد تخم لقاح یافته فراهم می آورد و این فرآیندی بس حیرت آور می نماید زیرا نظام ایمنی بدن به گونه ای است که سلول های بیگانه را نمی پذیرد و با هر عامل بیگانه و مهاجم (ویروس ها، باکتری ها، اعضای پیوندی و...) به شدت می ستیزد، (و حتی گاه بعضی از اندام  ها و بافتهای بدن را غیر خودی می پندارد و علیه آنها اقدام می کند، که خود به عنوان یک نظریه در بسیاری از بیماری ها که علل ناشناخته دارند، مطرح است، و خود ایمنی از عوامل برخی از بیماری هاست) ولی در فرآیند تولیدمثل، گویا تغییرات بسیار ظریف در نظام ایمنی بدن مادر شکل می گیرد و جریان ناشناخته ای باعث می شود معجزه هستی آدمی پدید آید و رحم به جای دفع نیمه بیگانه (اسپرم یا سلول جنسی مرد) بی صبرانه در انتظار و استقبال از آن به سر برد، پذیرایش شود و با همه توان در خود رشد دهد و روح و جسمش را متوجه او گرداند و در صورت لزوم برای سلامتی نوزاد، جانش را نیز ایثار کند.
 
امری که با اندیشه مادی گرانه و عقل حسابگر و منطقی سازگار نمی افتد و درک و فهم آن دشوار می نماید. این گونه است معمای آفرینش آدمی و بقای نسل او، پدیده ای که نتیجه کارکرد همه دستگاه های بدن است و بدون آن، همه چیز بیهوده و پوچ به نظر می آید. در این مسئله شگرف تاکنون کاوشگری ها و تحقیقات بسیار انجام گرفته است و دستاورد آن جز امور سطحی و حکمت های ثانوی، چیزی دیگری نیست. ماهیت واقعی و حقیقی این امر همچنان حیرت آور و ناشناخته است. در یک جریان عمومی گردش خون و تغذیه، به طور متوسط در ۵۰ درصد حاملگی ها، دو موجود با ویژگی های نسبی متضاد باهم، مراحلی از زیست را می گذرانند؛ یکی از این دو، زن است با ویژگی های فیزیولوژی و هورمونی مشخص و ناهمسان با مرد، و در سوی دیگر، جنین پسر که ویژگی های اندامی و هورمونی مردانه دارد و به علت ناهمسانی ژنتیکی از سوی پدر، بافت سازگار با ساختمان بدن مادر ندارد و با این همه، به طور مستقیم با گردش خون مادر در تماس است و توسط دستگاه ایمنی بدن مادر دفع نمی شود.
 

پیچیدگی هایی این چنین که در رابطه میان مادر، جفت، جنین، هورمون های زن و مرد، و دیگر مکانیسم های بارداری وجود دارد (و نیز تولید مثل در دیگر جانداران و گیاهان و شگفتیه ای آنها) آدمی را مات و مبهوت می سازد؛ به گونه ای که ناخودآگاه و به زبان حال، ندای «فتبارک الله احسن الخالقین» را همخوان با فطرت و وجدان درونی خود، زمزمه می کند.
آنچه در جریان آبستنی رخ می دهد و نیز مکانیسم بارداری، چنین است:
 
حدود نیمه دوره جنسی (روزهای ۱۴ تا ۱۶ پس از قاعدگی) تخمک از تخمدان رها می شود و پس از ورود به لوله رحم، ۶ تا ۲۴ ساعت برای لقاح آمادگی دارد. در این زمان، رحم، سطح ترشح هورمون ها در پلاسمای خون، ترشحات رحم، دهانه آن و مهبل در حد مطلوب است.
 
تمایل به جنس مخالف، افزایش می یابد و جسم و روان زن از هر نظر برای تولید مثل آماده است و هرگاه آمیزش جنسی برای این منظور صورت گیرد، به طور معمول، لقاح در لوله های رحمی اتفاق می افتد. از صدها میلیون اسپرم، تعداد اندکی به این قسمت می رسند و از میان آنها، تنها یک اسپرم، شانس راهیابی به غشای تخمک و تشکیل سلول تخم (زیگوت) را می یابد.

پس از لقاح رشد سلول تخم آغاز می شود و همزمان با آن، آهسته به طرف رحم حرکت می کند؛ در یکی از چین های رحم جای می گیرد و با تثبیت جایگاه خود و نفوذ به درون لایه داخلی رحم، ارتباطش را با گردش خون مادر برقرار می سازد و سپس به تدریج، جفت شکل می گیرد و به صورت غده ای درون ریز، هورمون های مختلف (استروژن، پروژسترون، هورمون رشد، محرک تیروئید، محرک فوق کلیه، پرولاکتین، ریلاکسین) را در راستای نگهداری و رشد جنین و زایمان، ترشح می کند و به تغذیه جنین و دیگر نیازمندی های ایمنی و زیستی او (مانند تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن، دفع مواد زاید، جلوگیری از ورود مواد آسیب زا به جنین) می پردازد.
 
از این روست که سلامت جفت برای بارداری طبیعی و تندرستی جنین و رشد و تکامل آن بسیار مهم و ضرور است و نقص در آن، در رشد جنین اختلال ایجاد می کند. بازگویی جزئیات کارهای مختلف این توده خونی حیاتی، خارج از حداین نوشتار است.
 
 منبع:  کتاب زن. سیدهادی حسینی و علی احمد راسخ . صص 44-47، انتشارات امیرکبیر. سوم. 1387.